Ik wil iets kwijt naar aanleiding van de discussies die er de laatste tijd zijn over de vrijheid van meningsuiting. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de onthoofding van een leraar in Frankrijk, maar ook aan de verkiezing in Amerika, en – wat nu ook weer actueel is – de Zwarte Pieten discussie. Of kijk naar wat er allemaal gezegd wordt over het mondkapjesbeleid, of de komende vaccinatie tegen het coronavirus. Meningen zijn verdeeld.
Waar gaat het om
Ik wil het niet inhoudelijk hebben over deze onderwerpen, maar waar het mij om gaat is het volgende. Het valt mij op, dat het ontzettend moeilijk blijkt te zijn, om zonder ‘oorlog’ voor je mening uit te kunnen komen. De scheldpartijen op Facebook over je mening betreffende Zwarte Piet, of de mondkapjes, of het vaccineren: Het is vaak niet mals. En iemand vermoorden omdat je je gekrenkt voelt, het gebeurt gewoon. Opruiend gedrag omdat je het niet eens bent met de verkiezingsuitslag, het lijkt allemaal normaal. Of – wat ik onlangs hoorde op TV -dat je het er gewoon mee eens moet zijn (in dit geval met het dragen van mondkapjes), en niet zo moeilijk moet doen, dan heb je ook geen probleem. Alsof dat de oplossing is: je eigen mening aan de kant schuiven, zodat je geen problemen krijgt. Dat is toch juist geen vrijheid van meningsuiting? Dan mogen we niet meer uniek zijn dus, en moeten we denken zoals iedereen denkt. Heel gevaarlijk.
Wat is vrijheid van meningsuiting?
Naar mijn mening (leuke woordspeling 😉 ) is een meningsuiting gewoon wat het woord zegt: Je mening uiten. Dat betekent dus dat je zegt hoe je ergens over denkt. Dat is niet de ander uitschelden, bespotten, belachelijk maken, voor gek neerzetten. Je mening uiten is in normale bewoording laten weten hoe je ergens over denkt. Iedereen mag zelf weten wat hij denkt en wat hij vindt, ook al is een ander het er totaal niet mee eens. En als je het er niet mee eens bent, dan mag je dat ook gewoon zeggen (met de nadruk op GEWOON). Bespotten, belachelijk maken, uitschelden, opruien, uitlachen enz. is dus niet ‘gewoon’ je mening geven. Niemand wil uitgescholden worden en belachelijk gemaakt worden. Dat roep agressie op. Er zit een oordeel – of liever gezegd een ‘ver’oordeel – in. En wie zijn wij om over een ander te oordelen? Wie zegt wie er ‘gelijk’ heeft? Je mag zeggen wat je wilt, maar wel zonder de ander te kwetsen, dat is mijn mening. Je wilt toch graag in vrede met elkaar samen leven?
Mening en mens scheiden
Je moet de kunst verstaan, om de mening en de mens te scheiden. Wat bedoel ik daarmee? Ik bedoel daarmee, dat je iemand niet moet veroordelen omdat hij anders denkt dan jij. Een mening is een mening. Ieder is vrij om te denken wat hij wil. Ieder mag zelf zijn eigen overtuiging hebben. Als de ander anders denkt dan jij, dan moet je hem nog steeds ‘met respect‘ behandelen. (En dat betekent niet, dat je het er mee eens moet
zijn.) ‘Agree to disagree‘; ik vraag me af of mensen nog weten wat dat betekent.
Denk aan het opvoeden van je kinderen. Als jouw kind iets doet wat niet door de beugel kan, dan zeg je toch ook niet: nu moet ik jou niet meer (mag ik hopen tenminste 😉 ). Wat stellen relaties voor, als je voorwaarden gaat stellen. Als jij niet zo denkt zoals ik, dan heb je afgedaan. Als we zo in het leven staan, dan is het logisch dat er oorlog komt.
Wat het ook betekent
Het betekent ook, dat je durft te stellen, dat bespottingen te ver kunnen gaan. Als je kunt weten, dat je iemand enorm kwetst, omdat je zijn geloof belachelijk maakt bijvoorbeeld, moet je daar rekening mee houden. Ik ben er van overtuigd, dat het belangrijk is om oog te hebben voor beide kanten. En – vooropgesteld – fout is fout. Iemand vermoorden, omdat het je boos maakt is zonder discussie hartstikke fout. Iemand belachelijk maken en bespotten is ook fout. Kijk daar eerlijk naar, erken dat dat zo is. Dat is wel zo eerlijk. Doe je dat niet, dan voed je de verdeeldheid en de vijandigheid over en weer. Als je naar de ander luistert, de kern ziet, kun je in vrede met elkaar omgaan. Ik ben echter bang, dat dat door velen niet begrepen wordt.
Stel je voor
Maar stel jezelf eens voor: Iemand scheldt jouw moeder uit voor van alles en nog wat, omdat hij vindt dat jij een waardeloze moeder hebt. Dat zal bij iedereen agressie oproepen, ook al zou je het in je hart misschien eens zijn met de constateringen. Maar je laat je moeder niet uitschelden. Terwijl – als in een normaal gesprek hetzelfde gezegd zou worden – het dan misschien wel wordt geaccepteerd. Die agressie die het oproept moet dan ook weer beteugeld worden, wat in de praktijk meestal niet gebeurt (kunnen we zien in de praktijk).
Onderschat het niet
Ik ben van mening, dat je die kant niet moet onderschatten. Als je iemand belachelijk maakt, dan vraag je om problemen, ook al is dat natuurlijk nooit goed te praten. Maar het belachelijk maken is ook niet goed te praten. Zo ga je gewoon niet met elkaar om. Als je de ander uitscheldt, belachelijk maakt enzovoort, dan zorg je alleen maar voor meer verdeeldheid en zelfs vijandigheid. Je moet open en eerlijk naar beide kanten durven kijken. Je moet je mening uiten, zonder dat je de agressie van een ander ‘voedt’. Als je van beide kanten respectvol met elkaar omgaat, dan blijf je in contact met elkaar, op een vredelievende manier. Het is altijd een keuze: Ga ik ‘gewoon’ mijn mening uiten, en ga ik niet terugslaan en/of schelden als die ander mij kwetst. Want terug’slaan’ is een stuk makkelijker.
Redelijke wezens
Als je onnadenkend reageert en gewoon doet wat er in het eerste moment in je opkomt, dan laat je je leiden door je ‘reptielenbrein’, zoals dat wel genoemd wordt. En wij zijn toch geen reptiel? En als je je laat leiden door je emoties, en verder niet nadenkt, dan gebruik je je zoogdierenbrein. Ook dat is toch beneden ‘onze stand’? We zijn toch geen dieren. Laat je leiden door je mensenbrein. Denk na, voordat je reageert, en wees ‘redelijk’ (volgens rede, verstandig). Dan pas kunnen we als ‘mensen’ met elkaar om gaan. Niet vechtend, en elkaar verscheurend, maar met verstand, en in vrede.
Lukt het jou, om ‘in vrede’ andere meningen aan te horen? Durf jij na te denken over ‘de andere kant’? Ik ben benieuwd naar je reactie.
Geef een reactie