Weet je eigenlijk wel wat je ziet? Je zult vast denken ‘natuurlijk weet ik dat, ik zie toch wat ik zie?!’ Maar hoe zeker weet je dat? Hoe komt het dat de een soms iets anders ziet dan de ander? Ieder weet uit eigen ervaring dat je bijvoorbeeld dingen over het hoofd kunt zien. Dat is al een voorbeeld dat je niet altijd weet (bewust bent van) wat je ziet. Ook is bekend van getuigenverklaringen dat die niet altijd (vaak niet?) kloppen met de werkelijkheid (lees hier bijvoorbeeld over op deze site). Hoe betrouwbaar zijn jouw ogen (of jouw hersenen) eigenlijk?
Wat ‘wil’ je zien
Jouw ‘zien’ is o.a. afhankelijk van jouw referentiekader. Een voorbeeld: als je een nieuwe auto gekocht hebt zie je overal dezelfde auto rijden. Als je zwanger bent (of iemand in je omgeving) valt ineens op hoeveel vrouwen zwanger zijn. En zo heb je vast zelf ook wel voorbeelden uit je eigen leven. Waar je dus mee te maken hebt in je leven, daarop selecteer je wat je ziet.
Selectief
Je brein selecteert de prikkels die binnenkomen automatisch. Dat is maar goed ook. Je kunt nu eenmaal ook niet alles zien van wat er om je heen is, dan zou je overspoeld worden. Je ziet dus alleen wat je ‘wilt’ zien. Je brein vangt de prikkels op en maakt het tot een zinvol plaatje. En dit plaatje is afhankelijk van jouw ervaringen en denkbeelden (zogenoemde schema’s). Dit is prettig; je weet als het ware wat je kunt verwachten. De informatie die je krijgt is niet elke keer nieuw.
Referentiekader
Je brein selecteert dus ook op persoonlijke wijze. Daarom zie je ineens alle zwangere vrouwen lopen. Je hebt bepaalde ervaringen en denkwijzen. Je brein selecteert daarop. Je interpreteert het daarop op jouw manier. Daarom kun je – ook al zie je misschien hetzelfde als een ander – het anders interpreteren dan de ander. Dit maakt ook, dat je – als je iemand voor het eerst ontmoet – direct al een ‘beeld’ hebt van die persoon. Op zich handig, maar of het altijd klopt? (Helemaal onderaan dit blog nog een interessant filmpje er over.)
