Over oordeel en schuld; enkele tips 

Ik hoorde eens iemand zeggen: ‘Ik krijg overal de schuld van’.  Dat is best een pijnlijke constatering. Als je overal de schuld van krijgt voel je je behoorlijk afgewezen. Je bent eigenlijk niets waard, je kunt niets goed doen. Je kunt er maar beter niet zijn, dan gaat het ook niet fout. Dat is eigenlijk wat wij zeggen als wij iemand de schuld geven. Als je iemand de schuld geeft veroordeel je hem eigenlijk.

Mening

Dat betekent niet, dat je geen oordeel mag hebben, in de zin van ‘een mening hebben’. Je kunt best de mening hebben dat het niet handig was wat die ander gedaan heeft, want dat kan. Dat betekent nog niet, dat die persoon afgewezen wordt. Dat betekent alleen dat jij het anders ziet, en daar is niets mis mee.

Moeilijk

Dat is in de praktijk echter behoorlijk moeilijk – het loskoppelen van mening en oordeel. Ik denk, dat het best menselijk is, om er gelijk een oordeel aan te hangen. Iemand wordt al snel veroordeeld als hij de dingen anders doet of denkt – afhankelijk natuurlijk van hoe belangrijk het onderwerp voor die persoon is. Het brengt al gauw scheiding tussen mensen als mensen verschillend denken. Wat ontzettend jammer!

Waar altijd gelijk wordt gedacht, wordt niet gedacht.

Verschillend denken  kan juist een eyeopener zijn. Soms brengt het je op andere gedachten (waar we onbewust misschien juist bang voor zijn 😉 ), en soms versterkt het juist je eigen gedachten. Hoe dan ook: open en eerlijk nadenken en oog hebben voor andere gedachten en gewoontes, daar kun je dus beter van worden. Als je open naar (de mening van) een ander kunt kijken, hoeft het ook geen scheiding te brengen. Je kunt vrede houden met de ander, en niet veroordelen.

Wat kan je helpen om niet te (ver)oordelen?

• Sta open voor de ander; verdiep je eens echt in de ander, in zijn gedachten en overwegingen. Overdenk ze ‘in vrijheid’ (je hoeft er niet direct iets van te vinden).
• Realiseer je, dat die ander ook een mens is met dezelfde rechten als jij, en even waardevol.
• Realiseer je, dat jij ook niet alles weet en bij het juiste eind hebt. Je bent ongetwijfeld wel eens van mening veranderd (anders zou je nooit gegroeid zijn).
• Bedenk, dat alles relatief is. Afhankelijk van de situatie kun je soms anders over dingen denken.
• Bedenk hoe het zou zijn als anderen zo met jou omgingen. Hoe zou dat voelen.

En als jij (vals) beschuldigd wordt?

• Ga bij jezelf na of het terecht is. Heeft die ander een punt? Dat kan natuurlijk. Die ander kan iets zien wat jij over het hoofd ziet. Durf daar over na te denken. Je hoeft je niet veroordeeld te voelen (ook al behandelt die ander jou wel zo), maar je kunt er wel iets van leren voor jezelf.
• Beoordeel jezelf, en bedenk, dat die ander niet jouw rechter is.
• Laat het los, of doe er iets aan.

Tot slot:

Zelfs als iemand ‘echte schuld’ heeft – als hij/zij dus echt ‘een wet overtreden heeft’, of iets zeer immoreels gedaan  heeft – zelfs dan is het belangrijk dat je niet veroordeelt (laat dat dan aan de rechter over). Je helpt iemand niet als je hem veroordeelt, je maakt de kans alleen maar groter dat hij/zij opnieuw de fout in gaat. Je kunt hoogstens ‘je oordeel’ (= je mening) uitspreken, maar dus zonder de persoon te veroordelen.

En echt tot slot 😉 : herken jij dit?

Op de valreep nog even iets anders. Er zijn ook mensen die heel goed zijn in het zichzelf veroordelen. ‘O, wat ben ik een koeiekop, hoe kan ik zoiets doen.’ Of ‘Dat ik dát toch vergeten ben, wat ben ik toch een ezel!’ ‘Ja hoor, dat ben ik weer. Stom kalf.’ Ben jij ook zo iemand? Ben jij ook zo goed in jezelf veroordelen? Vraag je ook dan af: ‘Heb ik echt iets verkeerds gedaan?’ ‘Zou ik een ander hierop ook veroordelen?’ ‘Mag ik een fout maken? Of moet ik perfect zijn?!’

En kijk nog eens naar de eerste punten die ik genoemd heb, en pas ze nu op jezelf toe. Hoe kijk je nu tegen jezelf aan?

Vraag: Hoe voel jij je als iemand ‘een oordeel over jou velt’? Kun je daar goed mee omgaan, of vind je het lastig?

Of: Ben jij ook zo goed in jezelf veroordelen? Doe je dat dan ook bij een ander?