Manipulatie

Heb jij door wanneer je gemanipuleerd wordt?
Wat is het eigenlijk, manipulatie? Op juridischwoordenboek.nl staat o.a. ‘op slinkse wijze beïnvloeden, hetgeen tot een wilsgebrek kan leiden.’ (‘De term wilsgebrek geeft aan dat iemand een rechtshandeling verricht, terwijl zijn wil op gebrekkige wijze tot stand is gekomen’ – dit is te lezen op deze site).  Van Dale zegt o.a. ‘bedrieglijke methoden’ Duidelijk is dus, dat manipulatie niet eerlijk is. Er zit een (verborgen) addertje onder het gras. Het valt niet direct op (‘op slinkse wijze’), en het gaat eigenlijk buiten jouw wil om (wilsgebrek). Jouw ‘ja’ (of ‘nee’) is niet eerlijk tot stand gekomen. Dit zijn belangrijke onderdelen om te beseffen.

Cryptisch?

Het lijkt misschien een beetje cryptisch. Ik zal een paar voorbeelden noemen.

Je partner wil dat je meegaat naar een feestje waar je helemaal geen zin in hebt. Hij probeert je over te halen door te zeggen ‘wil je dan dat ik de hele avond saggerijnig bij je op de bank zit?’ (Lees in dit verband ook mijn blog over drogredenen.)

Of een ouder wil dat zijn kind doet wat hij zegt, en belooft hem een snoepje als hij luistert.

Of andersom: een kind wil zijn zin in iets, en zegt ‘de hele klas mag het’.

Of je vriendin wil dat je op bezoek komt (maar daar heb je geen tijd voor of zin in), en ze zegt ‘dan ga ik de volgende week met je shoppen’.

Je kunt hier twee vormen van manipulatie onderscheiden: middels positieve bekrachtiging en middels negatieve bekrachtiging. 

• Positieve bekrachtiging is, dat er iets beloofd wordt, zoals in het voorbeeld van het snoepje, en het shoppen.
• Bij negatieve bekrachtiging moet je denken aan een schuldgevoel aanpraten (saggerijnig op de bank,  ‘de hele klas mag het’).

Situaties dus die je min of meer pressen of overhalen om te doen wat de ander wil. Je wordt niet echt de vrije keuze gelaten, maar er wordt iets aan verbonden. Dat is niet oprecht.

Hoe voel jij je, als je zo behandeld wordt?

Wat doet dat met jouw relatie naar die ander toe?

Aanleidingen voor manipulatie

• Je zin willen hebben, je eigen doel nastreven
• Controle willen hebben over de situatie
• Macht willen uitoefenen, de baas willen zijn
• Iets fysiek van de ander willen hebben

Hoe kun je jezelf daartegen beschermen?

• Allereerst is het belangrijk dat je het herkent. Vraag jezelf daarom af: wat vind ik er in de basis van? Als ik alle ‘randomstandigheden’ loslaat, hoe denk ik er dan over? Wat is mijn eigen mening?
• Herken de drogredenen van de ander. Klopt het wat hij zegt? Is het waar? Is het logisch? Heeft het verband met waar het over gaat?
• Je zou je ook schuldig kunnen gaan voelen als je niet doet wat die ander zegt, of angstig. Dat kan een aanwijzing zijn dat er iets niet klopt. Vraag jezelf af of dit schuldgevoel of deze angst terecht is.
• Als je dat allemaal helder hebt voor jezelf is het de kunst om bij je mening te blijven. Laat weten dat de genoemde redenen niet kloppen of er niets mee te maken hebben. Laat weten wat jouw mening is en dat je daar bij blijft. Dat je je niet laat overhalen om van je mening af te wijken. Dat het je eigen verantwoording is wat je doet. Blijf trouw aan jezelf.

Wat, als je dat niet doet?

• Doe je dat niet dan kun je er later spijt van krijgen, omdat het niet jouw mening/wil is. Omdat je je hebt laten overhalen en er niet achter stond. En dan kun je in feite niemand de schuld geven; je hebt het zelf ‘gedaan’, alhoewel het door ‘wilsgebrek’ is. Leer het daarom herkennen.
• Het zal zeker ook je relatie beïnvloeden. Als je je gemanipuleerd voelt/weet, dan gaat dat ten koste van het vertrouwen dat je in de ander hebt. Want: het kan maar zo weer gebeuren.  Je bent niet ‘veilig’ meer. Die ander kan jou dingen laten doen die je eigenlijk niet wilt. Dat is een aantasting van je autonomie.

Het kan om hele kleine dingen gaan, maar ook om grotere. Het kan eenmalig zijn, maar het kan ook een patroon worden. Verzeker je er daarom van dat de keuze die je maakt de jouwe is. Sta je er oprecht achter? Doe je het omdat je het zelf wilt?

Onderzoek jezelf

Kijk ook naar jezelf. Manipuleer je zelf ook (wel eens)? Het gebeurt sneller dan je denkt.  Laat je je kinderen echt vrij om te kiezen? Tenzij je echt ‘een opdracht’ geeft, want dat kan natuurlijk ook. Maar wees daarin duidelijk. Of ze moeten ‘gewoon’ doen wat je zegt of wat afgesproken is, of je laat ze oprecht de keuze, en probeert die niet te beïnvloeden.

Kun je je partner ook oprecht zelf zijn/haar keuzes laten maken? Of probeer je hem/haar wel eens over te halen om te doen wat jij graag wilt? Als je iets echt graag wilt is het best lastig om geen invloed uit te oefenen (vind ik 😉 ). Het is goed en belangrijk om daarvan bewust te zijn. Bedenk, dat het ten koste van je relatie gaat als je manipuleert. Dat lijkt me een hoge prijs.

Vraag aan jou: herken jij gemakkelijk manipulatie? Of trap je er herhaaldelijk in? En vind je het makkelijk of moeilijk om bij je mening te blijven? Ik ben heel benieuwd naar jouw reactie.