Herken je dit?

Heb jij dat wel eens meegemaakt? Dat je niet gezien of gehoord werd? Dat je bijvoorbeeld iets zei, waar niemand op reageerde? Of je had je best gedaan voor iets, maar het werd niet opgemerkt?

Een voorbeeld uit m’n eigen omgeving: Iemand had iets ‘fout’  gedaan (het pakte niet goed uit) en de ander praatte er als het ware overheen door te zeggen dat het wel goed was. Dat lijkt misschien aardig, maar dat is in feite een ontkenning van wat diegene ‘fout’ gedaan had. Dat is in de eerste plaats niet eerlijk, en bovendien ‘ontken’ je diegene. De ander had beter kunnen zeggen: jammer dat het ‘fout’ gegaan is, maar het is niet anders. Ik kan er wel mee leven. Dan was de persoon en wat hij gedaan had gezien.

Zo’n ervaring kwetst je tot diep in je ziel. Het is een bijzonder pijnlijke ervaring, en zal zeker z’n sporen nalaten (als je het niet verwerk).

Een ander voorbeeld

Stel een ander zegt iets, wat jou zichtbaar kwetst, en jij zegt dan dat het ‘niets is’. (Je ontkent dat je gekwetst bent.) Die ander ziet duidelijk dat het je kwetst, maar hij kan daar geen sorry voor zeggen, want jij ontkent het (waarschijnlijk uit goede bedoelingen). Hoe voelt dat denk je.

Of een ander beschuldigt je van iets wat je niet gedaan hebt, en zegt er gelijk achteraan dat het niet erg is. Dat lijkt misschien aardig, maar dat is het totaal niet. Je wordt in feite nog steeds beschuldigd van iets dat niet waar is. Er wordt niet naar je geluisterd. Je wordt niet gezien. Wat jij zegt is niet belangrijk.

Interview

Ik zag onlangs een interview van Oprah Winfrey met een moeder en dochter, waarvan de moeder DIS had. (Dat is een psychische stoornis door (een) traumatische ervaring(en), wat zich uit in meerdere persoonlijkheden in een persoon. Het zijn allemaal afzonderlijke personen met een eigen identiteit, herinneringen en ervaringen. Lees meer op wikipedia en op gezondheidsplein.) Oprah interviewde verschillende van de personen die in de moeder zaten (ze had er 20!). (Bekijk hier de hele video.) De dochter leeft haar hele leven lang al met deze moeder en de andere persoonlijkheden. Ze weet ‘hoe het werkt’. Toen Oprah aan een van de andere personen in de moeder vroeg wie het was dat er naast haar zat, zei deze persoon: het is de dochter van een vriend van mij. Ik mag haar graag, maar het is toch iets anders dan je eigen. De dochter moest toen huilen. Oprah vroeg haar waarom ze huilde. Ze zei, dat zich afgewezen voelde (bekijk de video vanaf dit punt). Zo diep grijpt zoiets dus in. Terwijl ze met haar verstand weet, dat haar moeder op dat moment een andere persoon is moet ze toch huilen omdat ze zich niet erkend voelt. Erkenning is een basisbehoefte van ieder mens¹.

Pijnlijk

Ik schrijf dit blog, omdat het mij verschrikkelijk raakte. Het raakt mij altijd heel erg als ik zie dat mensen niet erkend worden. Dat doet mij ontzettend veel pijn. Daarom wil ik zo graag, dat meer gezien wordt hoe ontzettend belangrijk dit is. Als je voor jezelf weet en kunt voelen hoe erg het is om niet gezien en gehoord te worden, besef dan, dat het voor ieder ander ook zo voelt.

Hoe kun je daar voor jezelf mee om gaan?

• Besef dat een ander ook een ‘beperkt’  mens is. Vaak is het uit goede bedoelingen dat er over dingen heen gepraat wordt. Of puur uit angst. Of uit onwetendheid. Hoe dan ook: meestal is het niet kwaadwillend. Het komt voort uit zwakte.
  Denk hierbij bijvoorbeeld ook aan situaties waarin iemand ernstig ziek is. Dan kan het voor mensen heel erg moeilijk zijn om met die persoon daarover te praten. Het kan zelfs zo zijn, dat die zieke persoon ontweken wordt, zodat men er niet mee geconfronteerd wordt. Heel erg pijnlijk voor degene die ziek is, en er niet over mag/kan praten. Die persoon (en zijn probleem) wordt dus niet ‘gezien’ en ‘erkend’. Of denk aan de situatie dat iemand aan zelfmoord denkt. Ook daar wordt vaak niet over gesproken, ook weer uit goede bedoelingen. Je durft niet, omdat je bijvoorbeeld bang bent dat je het idee aanwakkert. Dat is echter niet zo! Het is juist belangrijk om er wel met die persoon over te praten. Dan erken je die persoon. Je erkent zijn probleem. Je ziet hem zoals hij is. En dat is zó belangrijk. (Het kan die ander zelfs juist helpen om af te zien van zijn plannen.)
• Bedenk hoe je daar zelf een positieve invloed op kunt uitoefenen. Herhaal je boodschap bijvoorbeeld. Vraag expliciet de aandacht. Houd vast aan je punt. Laat jezelf zien. Spreek je uit.
• Als je gelovig bent: Ga ermee naar God. Spreek je verdriet uit, en weet, dat God met je meehuilt. Besef dat God weet hoe het voelt¹. En besef dat Jezus het in extreme mate heeft meegemaakt². Besef ook, dat er ooit recht gesproken zal worden. Dat helpt je om geen wrok te krijgen en verbitterd te worden.

Houding ten opzichte van anderen

• Luister (zo veel mogelijk) oprecht, met je hart. (lees mijn blog hierover)
• Bevestig wat de ander deelt van zichzelf (de ander voelt zich boos, verdrietig. Zeg dan bijvoorbeeld: Het lijkt me ook vreselijk moeilijk voor je.) Praat er niet overheen (met goedbedoelde adviezen), maar laat merken dat je de ander echt ten diepste hoort.
• Besef, dat je een ander zijn probleem niet hoeft op te lossen. Het is niet jouw probleem. Je mag helpen als je kunt en als het mag, maar jij bent niet ‘de eigenaar’ van het probleem.
• Je hoeft het niet eens te zijn met de ander. Je mag luisteren zonder oordeel. (Het hoeft niet jouw mening te zijn.)

Mijn hoop

Ik hoop oprecht, dat je hier iets aan hebt, dat je er iets mee doet. Voor jezelf en voor een ander. Laat je niet terneerdrukken door anderen die geen oog en oor voor jou hebben. En wees zelf een oprecht luisterend oor voor een ander. Zie de ander, met alles wat er bij hoort, en ‘erken’ de ander. Accepteer de ander zoals hij is, zonder oordeel.

Heb jij je wel eens niet gezien of gehoord gevoeld? Wat deed je toen? Wil je het met ons delen?

¹ Erkenning is niet alleen een basisbehoefte van mensen, ook van God. Wij zijn naar Zijn beeld gemaakt. Misschien geloof je niet in God, maar stel je eens voor, dat Hij er wel is, dat Hij ons geschapen heeft, en wij zijn kinderen zijn. Hoe zou dat dan voor Hem voelen als Hij niet erkend wordt.

² Realiseer je, dat Jezus gekruisigd is en bespot is, terwijl Hij niets verkeerd had gedaan. Wat een ontkenning.