Deugden

Wat zijn deugden

Misschien klinkt het als een ouderwets woord: deugden. Wat zijn zijn deugden eigenlijk. Ik noem een paar voorbeelden:

eerlijkheid, vreugde, respect, zelfbeheersing, behulpzaamheid, assertiviteit, enthousiasme, matigheid, trouw, ….. En zo zijn er nog veel meer.

Ik heb deze week een cursus over deugden afgesloten. Het heet: ‘opvoeden met deugden’. De titel doet vermoeden, dat het over opvoeden gaat. Dat zou inderdaad het mooiste zijn, als je er in de opvoeding al mee begint. Dan heeft het het meeste effect. Maar ook als volwassene kun je hier zóveel aan hebben. Het is nooit te laat om te leren.

Je zou deugden ook kwaliteiten kunnen noemen. Dat klinkt wat minder ‘zwaar’, maar komt op hetzelfde neer denk ik. Ieder mens heeft kwaliteiten/deugden. Het deugdenproject (kijk voor uitgebreidere informatie op hun website) gaat er van uit, dat alle deugden in principe in ieder mens aanwezig zijn. Bij de een is de ene deugd wat meer ontwikkeld dan bij de ander – van nature al – en bij de ander is een andere deugd wat meer ontwikkeld, maar alle deugden kunnen (verder) ontwikkeld worden.

Wat leerde de cursus mij

Onder anderen dat het waardevol is de deugd bij name te noemen. Bij voorbeeld: Als een kind een tekening maakt, en het is er een hele poos mee bezig, en uiteindelijk is het af, en het kind laat de tekening zien, dan kun je zeggen: ‘Wat heb jij veel doorzettingsvermogen; je ging maar door met de tekening, totdat hij helemaal klaar was.’ Of (als het een ‘vrolijke’ tekening is met veel kleur): ‘Wat ben jij creatief. Jij hebt heel veel mooie kleurtjes gebruikt, daar wordt de tekening vrolijk van’. Het is belangrijk de deugd te benoemen die je in het kind ziet, daar gaat het om. Het kind hoeft niet te presteren (met een mooie tekening), maar je kunt wel de kwaliteiten benoemen die het kind heeft laten zien. Het gaat ten slotte toch om het kind, niet om de tekening? En als het kind zelf bij voorbeeld niet tevreden is over de tekening, benoem dan gewoon de kwaliteiten die het wel heeft laten zien (zoals doorzettingsvermogen, geduld, of dat het zijn best heeft gedaan).

En wat als het echt vervelend gedrag is

Ja, dat is een stuk lastiger. Dan moet je vaak wat dieper zoeken naar de positieve intentie, of de deugd die er achter zit. En toch: overal zit een deugd in verscholen. Ook in een lastige situatie is het belangrijk de deugd – die dus in dit geval doorgeslagen is – te benoemen. Daarna kun je dan benoemen welke deugd in dit geval nodig is, om de boel in evenwicht te brengen. Bij voorbeeld: Een jongen timmert een andere jongen in elkaar, omdat hij het ergens niet mee eens is. Hoe kan je hier nog iets positiefs in zien? Wel: De (agressieve) jongen laat assertiviteit zien, en kracht, en voor zichzelf op kunnen komen. Het is weliswaar te veel, maar …  in de kern is wel die deugd aanwezig. Benoem dat (‘ik zie, dat je goed voor jezelf op kunt komen’). Benoem daarna, dat het ook belangrijk is, dat je bij voorbeeld respect hebt voor de ander, of mededogen, of inlevingsvermogen, of ….   Dat is dus de deugd die ontwikkeld zou kunnen worden, waarmee de assertiviteit in balans komt. Tot slot kun je iets zeggen als ‘ik waardeer het, als jij respect kunt laten zien, en de ander met woorden laat weten, dat je er niet van gediend bent’ (bij voorbeeld). Dit heet in het deugdenproject een ‘deugdensandwich’. Het zal zeker wat oefening vragen om dit onder de knie te krijgen. Allereerst om er zo naar te kijken vraagt al een hele ommezwaai. Maar als je het oefent, kun je er zeker de vruchten van plukken.

Grenzen

Het is dus niet zo, dat opvoeden met deugden alleen maar het positieve ziet, en dat er geen grenzen zijn. Er zijn juist wel grenzen. En die grenzen worden gevonden door middel van de deugden. In het midden ligt de deugd in balans. Door middel van deugden kan een kind (en een volwassene) de grens leren. Te veel assertiviteit is niet goed, maar te weinig ook niet. Zo kun je – in je gezin bij voorbeeld – samen aan de hand van de deugden bepalen welke grenzen belangrijk zijn. Bespreek dit met elkaar, zodat je ook samen verantwoording kunt dragen om er goed mee om te gaan.

Ervaren

Ik heb onlangs een oefening uit de cursus gedaan met een groep vrouwen. En het was heel bijzonder te merken, hoe een simpele oefening je ineens kan laten voelen hoe bijzonder je bent. En niet alleen naar jezelf toe geeft het je een gevoel van waardering – ook naar een ander toe kun je meer waardering voelen. Als je ineens gaat zien, welke deugden een ander heeft, kan je dat heel veel opleveren. Je waardeert de ander meer, en je kunt er zelf ook wat van leren. Een logisch gevolg daarvan is, dat het je relatie verbetert.

Toepassen

Ja, over de waarde en impact van deugden bestaat bij mij geen twijfel. Nu alleen nog even toepassen 😉 .

Toepassen in je dagelijks leven vraagt meestal nog wel wat van je. Wat kan helpen is: een deugdenkaart ergens neerzetten, waardoor je er telkens aan herinnerd wordt. Via de site van het deugdenproject kun je deze kopen. Het scheelt ook, als je er samen met de ander(en) in je gezin aandacht voor hebt. Dan kun je elkaar stimuleren. Of je kunt een cursus volgen, dat helpt ook 😉 .

Ik hoop, dat dit je ogen opent voor de mogelijkheden die er zijn in het benoemen van deugden. Ik wens, dat de wereld er steeds vriendelijker uit gaat zien, doordat steeds meer mensen de kwaliteiten van de ander (en ook van zichzelf) weten te benoemen. Je wordt er een stuk positiever van, en hoe meer mensen dit doen, hoe positiever de wereld wordt.

Doe jij mee??