Waken voor onrust?

Ik werd aan het denken gezet door een opmerking van iemand die zei, dat de ander beter iets niet had kunnen zeggen, omdat dat voor onrust zorgde.

Eerst dacht ik: inderdaad, het is niet zo handig, omdat je dan misschien ‘onrust zaait’. Maar later dacht ik erover door en dacht ik: hoezo onrust? Waarom mag niet gezegd worden wat er speelt en wat je bezig houdt? Is het een geheim of zo? Wordt er iets verkeerds gezegd? Nee, er wordt alleen maar geuit hoe iemand over een bepaald iets denkt.

Je mond houden

Ik ontdekte bij mijzelf, dat ik zelf ook inderdaad geregeld denk ‘laat ik dat maar niet zeggen, dat veroorzaakt onrust’. Maar… hoe erg is het als er onrust komt? Mag er nooit onrust zijn? Moet alles kabbelend voortgaan? Moet je altijd je mond houden als je bang bent dat er onrust van komt? Dat zou betekenen, dat je nooit meer iets zou kunnen zeggen wat in strijd is met wat een ander zegt, omdat dat misschien onrust oproept. Maar wat zegt het als er inderdaad onrust van komt, en wat zou  die onrust kunnen opleveren?

Wie bepaalt het?

En wie bepaalt dan, wat wel gezegd mag worden? Is dat de meerderheid? En wat, als die meerderheid bepaalde dingen niet ziet, of misschien wel helemaal verkeerd ziet? Moet je dan maar gewoon je mond houden? Komt de meerderheid dan wel ooit tot andere gedachten? Wat is de functie van gesprek eigenlijk, en wat kan een discussie opleveren? En wanneer is dan het juiste moment? Allemaal vragen die in mijn hoofd komen.

Geen blad voor de mond; een voorbeeld

 Ik moest ook denken aan het feit dat Jezus de tafels in de tempel omver wierp. (Voor degenen die het verhaal niet kennen: Jezus maakte zich boos omdat er in de tempel – het huis van God – handel gedreven werd, winst geslagen werd uit het verkopen van offers. Het was niet respectvol, het ging niet meer om God, maar om de handel. In Matt.21:12 staat: Jezus ging de tempel binnen en joeg iedereen weg die daar iets kocht of verkocht. Hij gooide de tafels van de geldwisselaars en de stoelen van de duivenverkopers omver en riep hun toe: ‘Er staat geschreven: “Mijn huis moet een huis van gebed zijn,” maar jullie maken er een rovershol van!’) Geen blad voor de mond, gewoon zeggen en laten zien hoe fout de ander bezig is. En ik zeg niet, dat wij dat zó moeten doen. Dit was natuurlijk wel heel grof wangedrag, het raakte Jezus diep in zijn hart. Maar daarom… als iets zó belangrijk is en in jouw ogen verkeerd is, als het raakt aan jouw waarden en overtuigingen, dan hoef je niet bang te zijn om onrust te zaaien, of om de ander te kwetsen. Je mag opkomen voor dat wat jij echt belangrijk vindt. Je mag je laten horen. Als je dat respectvol doet is daar niets mis mee.

De ‘algemene opvatting’

Dat laat mij nadenken over wanneer ik mijn mond moet houden, en wanneer ik mag zeggen wat ik denk. En daar probeer ik een respectvolle balans in te vinden. Maar tegenwoordig – in de hele coronacrisis – denk ik vaak: waarom mag ik niet zeggen wat ik denk en vind, en waarom mag een ander dat wel. De ‘algemene mening’ mag verkondigd worden, maar als je afwijkt van dat algemene (of in elk geval, van de mening die verkondigd wordt door veel media en de overheid) dan moet je je mond houden omdat je anders onrust zaait. Hoezo? Wie bepaalt dat? Een ander mag ook zelf weten wat hij denkt en zegt, dus ik ook. En als dat afwijkend is, dan is dat zo. Waarom is dat erg? Als niemand z’n mond meer mag opendoen als hij een andere mening heeft dan gemiddeld, waar blijft het kritische denken dan?

Mijn conclusie

Ik kom dus tot de conclusie, dat ik zelf mag weten en zeggen wat ik denk. En natuurlijk moet dat in respect, dat spreekt voor zich. Maar je hoeft je niet stil te houden omdat een ander het niet met je eens is, en misschien niet begrijpt wat jij bedoelt. Je mag je uitspreken. En dat is al moeilijk genoeg, als je tot de minderheid behoort. Maar het is zó belangrijk. Laten we ‘wakker’ blijven en alert. Laten we de discussie niet vermijden, omdat we bang zijn voor onrust. Er kan toch in alle vrede en vrijheid over gesproken worden? Wat is er mis met andere meningen? Je hoeft het toch niet met elkaar eens te zijn? Laten we ons vooral blijven uitspreken. Zo voorkomen we, dat er op allerlei onderwerpen een taboe komt te liggen. Laten we vooral respectvol naar elkaar luisteren, en ons verdiepen in wat die ander bedoelt. Wie weet, wat je dan nog gaat ontdekken. Als je niet open staat voor andere meningen kom je nooit verder. En misschien ontdek je wel, dat helemaal niet iedereen er zo over denkt als het lijkt. Als niemand zijn mond opendoet, weet je ook niet wat er allemaal gedacht wordt. Laten we dus eerlijk zijn over hoe we ergens over denken. En ook de ander de ruimte geven om eerlijk te zijn, zonder direct met een oordeel klaar te staan.
(Ik ‘ontdekte’ dit mooie stuk over het (niet) hebben van een eigen mening, en over het uitspreken van deze mening. De moeite waard om te lezen.)

Beweging

En een beetje ‘onrust’ is helemaal niet erg. Dat geeft beweging in het leven, en houdt je scherp. Het laat je nadenken, en dat is een goede zaak. We zijn geen robots, die precies doen zoals alles is ‘voorgeschreven’, we zijn mensen met een creatieve geest, die zich kunnen ontwikkelen, en elkaar nodig zijn om te groeien. Laten we dat vooral niet vergeten. Laten we elkaar blijven scherpen. (Zoals in Spreuken 27:17 staat: Zoals men ijzer scherpt met ijzer, zo scherpt een mens zijn medemens.)

Vind jij het lastig om met andere meningen om te gaan? Hoe komt dat denk je?